ශ්‍රී ලංකාවේ 9 වැනි විධායක ජනාධිපතිවරයා තෝරා පත් කර ගැනීම සඳහා වන ඡන්ද ප්‍රකාශ කිරීම මේ වන විට ආරම්භ වී ඇති අතර රට පුරා ස්ථාපිත කර ඇති ඡන්ද මධ්‍යස්ථාන වෙත ඡන්ද දායකයින් දැඩි උනන්දුවකින් පැමිණෙමින් සිටින බව වාර්තා වෙනවා.
2022 න් පසු රට මුහුණ දුන් දරුණුතම ආර්ථික අර්බුදයෙන් පසු පවත්වනු ලබන පළමු මැතිවරණය වන බැවින් මෙවර ජනාධිපතිවරණය ශ්‍රී ලාංකිකයන්ට අතිශය තීරණාත්මකය.
මැතිවරණය ජූලි 26 වැනිදා ප්‍රකාශයට පත් කළ අතර නාමයෝජනා භාරගැනීම අගෝස්තු 15 වැනිදා අවසන් වුණා.. දේශපාලන පක්ෂ සහ ස්වාධීන කණ්ඩායම් නියෝජනය කරමින් අපේක්ෂකයන් 39 දෙනෙකු මැතිවරණයට තරග කිරීම සඳහා නාමයෝජනා භාර දුන් නමුත් එක් අයෙක් ප්‍රචාරක කාලය තුළ මිය යාම හේතුවෙන් මේ වන විට සිටින මුළු අපේක්ෂකයින් ගණන 38 කි.
ජනාධිපති රනිල් වික්‍රමසිංහ සහ විපක්ෂ නායක සජිත් ප්‍රේමදාස යන දෙදෙනාම මෙවර ජනාධිපතිවරණයට ඉදිරිපත් වුණා. මීට අමතරව ජාතික ජන බලවේගයේ (NPP) නායක අනුර කුමාර දිසානායක සහ ශ්‍රී ලංකා පොදුජන පෙරමුණේ (SLPP) ජාතික සංවිධායක නාමල් රාජපක්ෂ ද අද (21) පැවැත්වෙන ඡන්ද විමසීමේ දී ජනාධිපති අපේක්ෂකත්වය අපේක්ෂා කරන ප්‍රධාන තරඟකරුවන් අතර සිටියි.
මෙවර මැතිවරණයේදී ශ්‍රී ලාංකිකයන් 17,140,350ක් සිය ඡන්ද බලය භාවිත කිරීමට සුදුසුකම් ලබා තිබුණා.
2019 ජනාධිපතිවරණයට සාපේක්ෂව මෙවර ජනාධිපතිවරණය සඳහා ඡන්දදායකයින් සංඛ්‍යාව 1,148,184 කින් ඉහළ ගොස් ඇති බව මැතිවරණ කොමිෂන් සභාව විසින් නිකුත් කර ඇති දත්තවලට අනුව අනාවරණය වී තිබෙනවා.
මැතිවරණ කොමිෂන් සභාව විසින් ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද වාර්තාවකට අනුව කොළඹ දිස්ත්‍රික්කයේ, කළුතර සහ මහනුවර දිස්ත්‍රික්කවල ඡන්දදායකයින් මිලියනයකට අධික සංඛ්‍යාවක් සිටින අතර, වැඩිම ලියාපදිංචි ඡන්දදායකයින් සංඛ්‍යාව 1,191,399 ගම්පහ දිස්ත්‍රික්කයේය.
දිවයින පුරා පිහිටි ඡන්ද මධ්‍යස්ථාන 3,421කදී ඡන්දය ප්‍රකාශ කිරීමට නියමිතය. අද පෙරවරු 7 සිට පස්වරු 4 දක්වා ඡන්ද විමසීම සිදු කෙරේ. ඡන්දය ප්‍රකාශ කිරීමෙන් පසු ඡන්ද පෙට්ටි ගණන් කිරීමේ මධ්‍යස්ථාන 1,274කට මාරු කිරීමට ද නියමිතයි. ඊට අමතරව තැපැල් ඡන්ද ගණන් කිරීමේ මධ්‍යස්ථාන 439ක් ද ස්ථාපිත කර තිබෙනවා. මැතිවරණ කොමසාරිස් ජනරාල් සමන් ශ්‍රී රත්නායක මහතා සඳහන් කළේ තැපැල් ඡන්ද ගණන් කිරීම අද පස්වරු 4.30ට ආරම්භ කරන බවයි. ඡන්ද ගණන් කිරීම අතින් සිදු කෙරේ. සෙසු ඡන්ද ගණන් කිරීම පස්වරු 7.00 ට ආරම්භ කෙරෙනු ඇති අතර මූලික අවසන් මැතිවරණ ප්‍රතිඵල රජයේ මාධ්‍ය ඒකකය විසින් පළ කරනු ලැබේ.
මැතිවරණ කොමිසම මේ අතර මැතිවරණ කොමිසම වැඩිදුරටත් දන්වා ඇති පරිදි පළමු නිල ප්‍රතිඵලය නිකුත් කරනු ඇත්තේ රාත්‍රී 11 පමණ වන විටය. එවැනි අවස්ථාවක දෙවන මනාප ඡන්ද විමසීම අවසන් කිරීම සඳහා කාල රාමුවක් ලබාදිය නොහැකි බව ද මැතිවරණ කොමසාරිස්වරයා කියා සිටියා.
මෙවර ජනාධිපතිවරණය යුරෝපා සංගමයේ කණ්ඩායමක්, නිදහස් හා සාධාරණ මැතිවරණ සඳහා වූ ජනතා ක්‍රියාමාර්ග (පැෆ්රල්), නිදහස් හා සාධාරණ මැතිවරණ සඳහා වූ ව්‍යාපාරය (කැෆේ) සහ මැතිවරණ ප්‍රචණ්ඩත්වය නිරීක්ෂණ මධ්‍යස්ථානය (CMEV) සහ තවත් සමහර ජාත්‍යන්තර ඡන්ද නිරීක්ෂක කණ්ඩායම් විසින් නිරීක්ෂණය කරනු ලබයි.
මේ අතර, ඡන්ද මධ්‍යස්ථානවල සහ ඒ අවට ප්‍රචාරක කටයුතුවලින් වළකින ලෙස මැතිවරණ කොමිසම දේශපාලන පක්ෂවලින් ඉල්ලීමක් කළා. ඇතැම් අපේක්ෂකයින්ට ඡන්දය නොදෙන ලෙස ඡන්දදායකයන්ගෙන් ඉල්ලා සිටීම, පත්‍රිකා බෙදා හැරීම, අපේක්ෂකයින් සඳහා වෙන් කර ඇති ඡායාරූප හෝ සංකේත ප්‍රදර්ශනය කිරීම, මෙම ක්‍රියාකාරකම්වලින් එකක් හෝ සිදුකිරීම දඬුවම් ලැබිය හැකි වරදකි. සෑම ඡන්ද මධ්‍යස්ථානයකටම පොලිස් නිලධාරීන් දෙදෙනෙකු බැගින් යොදවා තිබෙනවා. ආරක්ෂිත සහ විධිමත් ජනාධිපතිවරණයක් පැවැත්වීම සඳහා ශ්‍රී ලංකා පොලිසිය පොලිස් නිලධාරීන් 63,000ක් පමණ යෙදවීමට නියමිතය. සෑම ඡන්ද දායකයෙකුටම ඡන්ද පත්‍රිකාවක් හෝ ඡන්ද හිමි ලියාපදිංචිය පිළිබඳ සාක්ෂි සහ ජාතික හැඳුනුම්පත හෝ වෙනත් ඕනෑම හැඳුනුම්පතක් තිබිය යුතුය.
ආරක්ෂිත ඡන්ද පරිසරයක් සහතික කිරීම සඳහා මැතිවරණ රාජකාරි සඳහා පොලිස් නිලධාරීන් 63,000 කට අධික පිරිසක්, විශේෂ කාර්ය බළකායේ නිලධාරීන් 2,500 ක් සහ සිවිල් ආරක්ෂක සාමාජිකයින් 12,000 ක් යොදවා සිටී.
මෙම නිලධාරීන් ඡන්ද මධ්‍යස්ථානවල ආරක්‍ෂාව අධීක්‍ෂණය කිරීමටත්, ජංගම මුර සංචාර 3,000 කට අධික සංඛ්‍යාවක් සිදු කිරීමටත්, ඒ සඳහා විශේෂයෙන් නිලධාරීන් 12,400 කට අධික සංඛ්‍යාවක් යොදවා ඇති බවත් පොලිසිය පවසනවා.
මැතිවරණ දිනයේදී STF නිලධාරීන් රාජකාරියේ යොදවා මාර්ග බාධක ස්ථාපිත කරනු ලබන අතර අවශ්‍ය පරිදි ප්‍රතිචාර දැක්වීමට කැරලි මර්දන කණ්ඩායම් ද සූදානමින් සිටියි.
මැතිවරණ කොමිෂන් සභා පරිශ්‍රයේ විශේෂ ආරක්ෂක විධිවිධාන ක්‍රියාත්මක කෙරෙන අතර වාහන 4600ක් යොදා ගනිමින් මුළු දිවයිනම ආවරණය වන පරිදි ජංගම මුර සංචාර ක්‍රියාත්මක කෙරේ.
මැතිවරණ දිනයේදී ඡන්ද මධ්‍යස්ථාන අවට කණ්ඩායම් වශයෙන් රැස්විමට ඉඩ නොතබන බවත්, එසේ නොකරන පුද්ගලයින්ට එරෙහිව නීතිමය ක්‍රියාමාර්ග ගන්නා බවත් පොලිසිය වැඩි දුරටත් සඳහන් කර තිබෙනවා.
